Wycena instrumentów pochodnych

Wycena opcji menadżerskich

Kwestia wyceny opcji menedżerskich (opcji na akcje) jest szczególnie istotna dla spółek stosujących międzynarodowe zasady sprawozdawczości, gdyż kierujące się polskimi zasadami podmioty nie są obowiązane do kwantyfikowania opcji menedżerskich. Zgodnie z przepisami Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej, a w szczególności MSSF 2, wartość godziwa tego typu programu musi być ujmowana w księgach rachunkowych spółki przez okres nabywania uprawnień. Wycena programu odbywa się na datę przyznania i powinna uwzględniać między innymi: cenę wykonania (realizacji) opcji; czas trwania (życia) opcji; bieżącą cenę akcji bazowych; oczekiwaną zmienność cen akcji; oczekiwane dywidendy z akcji oraz stopę procentową wolną od ryzyka w okresie trwania opcji. Opcje na akcje mogą być wyceniane przy użyciu modelu Blacka-Scholesa, modelu dwumianowego czy metody Monte Carlo, która najlepiej oddaje zmienność czynników branych pod uwagę przy wycenie.

Wartość opcji menedżerskich zaliczana jest do kosztów przedsiębiorstwa, które obciążają wynik finansowy, a jednocześnie zasila kapitał własny. Dzieje się tak dlatego, iż w sprawozdaniach trzeba pokazać koszt, którego tak naprawdę nie ma, a więc wartość opcji dodaje się zarówno do kosztów, jak i kapitału zapasowego. Koszt, który ujawniany jest w sprawozdaniu finansowym, ujmowany jest proporcjonalnie w okresie nabywania uprawnień, początkowo na podstawie przewidywanej liczby opcji, do której uprawnieni nabędą prawa, z czasem w okresie nabywania praw korygowanej o wyniki rzeczywiste.

Wycena warrantów

Warranty będące elementem podstawowego bądź dodatkowego wynagrodzenia wynikającego z przyjętych programów motywacyjnych jednostka powinna wycenić w wartości godziwej kosztów wynagrodzeń poprzez odniesienie ich do wartości godziwej przyznanych instrumentów kapitałowych. Wskazana wartość godziwa powinna być określana na dzień otrzymania warrantów, czyli w tym przypadku dzień, w którym jednostka oraz pracownik zawierają umowę dotyczącą płatności w formie akcji, czyli dzień, w którym obie strony przyjmują uzgodnione terminy i warunki porozumienia. Jeżeli jest to możliwe, to jednostka powinna ustalić wartość godziwą na podstawie cen rynkowych warrantów, w szczególności biorąc pod uwagę terminy i warunki, na których instrumenty zostały przyznane. Jeśli jednak ceny rynkowe nie są dostępne, jednostka powinna oszacować wartość godziwą przyznanych instrumentów kapitałowych, stosując jedną z uznanych teoretycznie i metodologicznie metod wyceny wartości, a mogą być to chociażby te stosowane w odniesieniu do opcji.

W sytuacji gdy rzetelne oszacowanie wartości godziwej nie jest możliwe, warranty należy wycenić w ich wartości wewnętrznej, czyli w wysokości różnicy między wartością godziwą akcji, które pracownik ma prawo nabyć lub otrzymać, a ceną jaką musi za te akcje zapłacić. Wycena ta obowiązuje zarówno jako ustalenie wartości początkowej, jak i później na każdy dzień sprawozdawczy oraz na dzień ostatecznego rozliczenia, natomiast wszelkie zmiany wartości wewnętrznej ujmowane są w rachunku zysków lub strat okresu.

Sprawdź ofertę! >>>