Wpływ pandemii na wysokość świadczeń emerytalnych oraz aktuarialnych rezerw pracowniczych

Nowe dane Głównego Urzędu Statystycznego wskazują na to, że skraca się średnia długość życia Polaków, czego skutkiem jest w dużej mierze pandemia Covid-19 i związany z nią bardzo wysoki wzrost liczby zgonów w Polsce.

W zeszłym roku zmarło prawie 500 tys. osób - około 70 tys. więcej niż rok wcześniej. Oprócz tego analiza danych pokazuje, że życie Polaków skróciło się o 1,5 miesiąca w przypadku 60-latków i o 1,3 miesiąca w przypadku 65-latków. Pandemia Covid-19 jest niebezpieczna głównie dla osób starszych, co zwiększa śmiertelność w tej grupie i sprawia, że średnia długość życia w tej grupie skraca się proporcjonalnie najbardziej. Rok 2020 był drugim z rzędu, w którym skróciło się statystyczne życie Polaków i pierwszym, gdy odnotowano aż tak znaczny spadek.

Taka sytuacja wpływa znacząco na wysokość przyszłych świadczeń emerytalnych – przy określeniu ich wysokości brane jest pod uwagę dalsze trwanie życia emeryta, które jest coraz krótsze, dlatego emerytury osób, które w tym roku odejdą z rynku pracy będą proporcjonalnie wyższe niż w roku poprzednim. Dodatkowo kryzys na rynku pracy i obawa o własne zdrowie powodują, że pracownicy chętniej przechodzą na wcześniejszą emeryturę.

Zmiany śmiertelności, a co za tym idzie tablic trwania życia, wpływają także na aktuarialną wycenę rezerw na świadczenia pracownicze (rezerwy na odprawy emerytalne, rentowe, pośmiertne, rezerwy na nagrody jubileuszowe itp.). W wycenach rezerw pracowniczych uwzględnia się tzw. prawdopodobieństwo dożycia pracownika do danego świadczenia (np. odprawy emerytalnej, nagrody jubileuszowej) lub prawdopodobieństwo jakiegoś zdarzenia, np. zgonu pracownika w odprawach pośmiertnych. Powyższy wzrost śmiertelności powoduję spadek rezerw na odprawy emerytalne, rentowe i nagrody jubileuszowe (mniej osób dożywa momentu wypłaty odpowiednich świadczeń), ale jednocześnie wzrost rezerw pracowniczych z tytułu odpraw pośmiertnych (podwyższona liczba zgonów).

Znacznie większy proporcjonalny wpływ na wycenę rezerw na świadczenia pracownicze ma zmiana śmiertelności w przypadku rezerw na odprawy pośmiertne niż w pozostałych kategoriach rezerw pracowniczych.

Dla firm, w których występują jednocześnie rezerwy na odprawy emerytalno-rentowe, pośmiertne i nagrody jubileuszowe obydwa trendy są przeciwstawne i nie powodują znacznych zmian w łącznej wysokości rezerw pracowniczych.

Odmienną sytuację mamy w przypadku gdy w firmie występują jedynie odprawy emerytalno-rentowe i pośmiertne, czyli wynikające np. jedynie z kodeksu pracy. W takim przypadku wzrost rezerw aktuarialnych na odprawy pośmiertne nie jest kompensowany przez odpowiedni spadek rezerw na odprawy emerytalne i rentowe.

System emerytalny nie uwzględnia zdarzeń losowych, takich jak pandemia, w związku z tym ZUS, w przypadku emerytur i aktuariusz, w przypadku rezerw na świadczenia pracownicze, muszą przeprowadzić odpowiednie analizy na temat tego jak Covid-19 wpływa na wysokość świadczeń, aby odpowiednio zareagować na nową sytuację.

Nasze biuro aktuarialne od lat zajmuje się wyceną rezerw na świadczenia pracownicze, a zgromadzona przez ponad 20 lat funkcjonowania wiedza i dane odnośnie śmiertelności (średniorocznie ponad 1 000 wycen dla różnych firm z różnych branż) pozwalają naszym aktuariuszom, stosującym odpowiednie metody statystyczne i aktuarialne, odpowiednio dopasować ją do poszczególnych firm, kategorii branżowych itp. w celu jak najlepszego odzwierciedlenia zachodzących trendów i adekwatnej wyceny rezerw pracowniczych – nasi aktuariusze zapraszają Państwa do współpracy!

Zobacz również:

Waloryzacja rent i emerytur w 2021 r.
Zmiana limitów wpłat na IKE i IKZE w 2021 r.
Czy MSR 19 i KSR 6 nakazuje tworzyć aktuarialne rezerwy pracownicze na ZFŚS?
Wnioski po II i III etapie wdrażania PPK
Zmiany w waloryzacji emerytur