Emeryci i renciści a prawo upadłościowe

Celem nowelizacji prawa upadłościowego przyjętej w 2014 roku było wzmocnienie pozycji konsumentów pragnących oddłużenia. Zaszkodzono w ten sposób emerytom i rencistom, którzy niejednokrotnie na utrzymanie mają 400-500 zł miesięcznie. W najbliższym czasie ma zostać opublikowany projekt ustawy, który rozwiąże jedną z największych luk w prawie upadłościowym. Zdaniem Ministerstwa Sprawiedliwości, spłacanie wierzytelności nie może powodować naruszenia podstawowych zasad humanitarnych.

W aktualnie obowiązującym prawie upadłościowym potrącenia z emerytury i renty regulują przepisy trzech ustaw, co utrudnia interpretację prawa. Należą do nich:

- Prawo upadłościowe – art. 63,
- kodeks postępowania cywilnego – art. 833 par. 4,
- ustawa o emerytach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – art. 139-141.
Sądy oraz syndycy wypracowali dwie koncepcje rozwiązania omawianego tematu.

Pierwsza z nich, opierająca się o przepisy o egzekucji, mówi, że potrącenia z emerytury czy renty nie mogą przekroczyć 25% wypłacanego świadczenia. Celem takiego rozwiązania jest niedopuszczenie do sytuacji, w której upadającemu pozostawiona zostałaby na utrzymanie kwota poniżej minimum egzystencji. Za minimalną kwotę wypłaty dla emeryta uznaje się kwotę 750 zł.

Druga koncepcja jest mniej korzystna dla emerytów i rencistów. Zgodnie z nią, przywołany powyżej limit 25% wysokości świadczenia dotyczy jedynie postępowań egzekucyjnych, nie upadłościowych. W tej sytuacji emerytowi lub renciście pozostaje jedynie 50% najniższej emerytury lub renty.

Zaplanowana przez Ministerstwo Sprawiedliwości zmiana legislacyjna zakłada, że wysokość kwoty wyłączonej z masy upadłości osoby fizycznej nie będzie mogła być niższa niż kwota, która uprawnia do uzyskania świadczenia z pomocy społecznej. Obecnie kwota ta wynosi 634 zł. Jeżeli upadający emeryt ma na swoim utrzymaniu również inne osoby, wartość ta będzie pomnożona przez liczbę osób na utrzymaniu.

Projekt nowelizacji ma uwzględniać potrzeby zarówno wierzycieli, jak też upadających emerytów czy rencistów. Emeryci nie mogą być traktowani lepiej niż inni dłużnicy, ustawa ma natomiast na celu ułatwienie im zaspokojenia wierzycieli, a sądom dać m.in. możliwość ustalenia optymalnego dla emeryta i wierzyciela planu spłat.