Emerytura za urodzenie i wychowanie dzieci? Nowy pomysł rządu

Rząd Mateusza Morawieckiego pracuje nad projektem emerytury dla matek, które urodziły co najmniej czwórkę dzieci. Prace nad projektem mają zakończyć się do końca sierpnia, a później zostać przedstawione do debaty parlamentarnej.

Pomysł zakłada, że gwarantowaną najniższą emeryturę otrzymają matki, które urodziły i wychowały co najmniej czwórkę dzieci i nie wypracowały sobie emerytury. W ich przypadku państwo sfinansuje całą emeryturę. Natomiast dla tych, które pracowały, ale zbyt krótko, państwo dopłaci różnicę do wysokości najniższego świadczenia emerytalnego. Obecnie najniższa gwarantowana emerytura wynosi 1000 zł, po waloryzacji wyniesie 1029 zł. Aby otrzymać emeryturę minimalną, kobieta musi pracować i odprowadzać składki przez 20 lat, natomiast mężczyzna – 5 lat dłużej.

Program Mama plus, obok wprowadzonych już programów 500 plus oraz wyprawek szkolnych jest kolejnym pomysłem rządu na poprawę sytuacji demograficznej w Polsce. Wicepremier Beata Szydło poinformowała, że jeżeli tendencja się nie zmieni, w ciągu kilkunastu lat populacja Polski zmniejszy się o 1 mln. Jest to liczba mieszkańców odpowiadająca obecnej liczbie mieszkańców województwa świętokrzyskiego.

Niepokojące są również dane dotyczące aktywności zawodowej Polaków, która spadła do najniższego poziomu od trzech lat. Wskaźnik aktywności zawodowej Polaków obniżył się w pierwszym kwartale do zaledwie 56 proc. Liczba osób aktywnych zawodowo to tylko minimalnie więcej niż 17 mln - najmniej od 8 lat. Jeszcze w pierwszym kwartale 2014 r. aktywnych zawodowo było o prawie 400 tys. osób więcej. Odpowiedzialnymi za negatywne zmiany można uznać m.in. fakt obniżenia wieku emerytalnego oraz wprowadzenie programu "Rodzina 500 plus". W ostatnim roku współczynnik zatrudnienia osób powyżej bieżącego wieku emerytalnego obniżył się z 8,2 proc. do 8,0 proc.

Program 500 plus, ze względu na jego kryterium dochodowe, również nie pomaga w aktywizacji zawodowej Polaków. Najlepiej widać to w danych z gospodarstw domowych posiadających jedno dziecko i pobierających świadczenie rodzinne. Na 829 tys. dorosłych w tych rodzinach pracuje tylko 514 tys., a pracy szuka jedynie 64 tys. Ponad 250 tys. pozostaje biernych zawodowo, czyli nie ma oraz nie szuka zatrudnienia, prawdopodobnie częściowo ze względu na ryzyko utraty świadczenia.

Ta niższa aktywność zawodowa rodzin z jednym dzieckiem dotyczy głównie kobiet. Współczynnik aktywności zawodowej kobiet w gospodarstwach domowych pobierających 500 plus wynosi 57,5 proc. (42,5 proc. pracy nie ma i jej nie szuka), a tam, gdzie świadczenie nie przysługuje, jest to 82,4 proc.

Przeciwnicy programu jako główne jego wady podają osłabienie motywacji kobiet do podejmowania pracy oraz utrwalenie modelu rodziny, w którym kobiety zostają w domu. Pojawiają się również głosy pochlebnie odnoszące się do programu Mama plus. Podnoszą one, że wychowanie dziecka jest pracą, która posiada swój ekonomiczny wymiar, a kobiety, które nie pracowały zawodowo, wychowując dzieci, nie pozostaną na starość pozbawione środków do życia.

Wśród opinii o programie znajdują się również takie, które oceniają go neutralnie, jako program, który dla aktywności zawodowej kobiet nie będzie miał większego znaczenia.

Nie wiemy jeszcze, ile państwo będzie musiało zapłacić za emerytury matek w ramach programu Mama plus oraz kiedy zacznie obowiązywać nowe prawo.