Rezerwy na świadczenia pracownicze: 5 powodów, dla których wyceny powinien dokonać aktuariusz

Do najczęściej szacowanych rezerw na świadczenia pracownicze należą:
- rezerwy na odprawy emerytalne,
- rezerwy na odprawy rentowe,
- rezerwy na odprawy pośmiertne,
- rezerwy na nagrody jubileuszowe,
- rezerwy na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych (ZFŚS).

Jednostki, które dokonują wyceny rezerw na świadczenia pracownicze niejednokrotnie stają przed wyborem sposobu wyznaczenia rezerw pracowniczych.

Warto zatem przeanalizować powody, dla których rezerwy na odprawy emerytalne czy nagrody jubileuszowe powinny zostać wyznaczone przez licencjonowanego aktuariusza.

1. Dokonanie wyceny rezerw na świadczenia pracownicze (m.in. rezerwy na odprawy emerytalne, odprawy rentowe, nagrody jubileuszowe itp.) przez licencjonowanego aktuariusza zalecają Międzynarodowy Standard Rachunkowości nr 19, Krajowy Standard Rachunkowości nr 6 oraz Krajowy Standard Aktuarialny nr 1.

2. Aktuariusz specjalizuje się w matematyce finansowej i ubezpieczeniowej, w rachunku prawdopodobieństwa oraz w statystyce. Posiadane wykształcenie i doświadczenie w pracy związanej z oceną ryzyka oraz wyceną zobowiązań jest niezbędne w wycenie rezerw na świadczenia pracownicze oraz podczas dokonywania innych wycen finansowych.

3. Proces wyceny rezerw na świadczenia pracownicze jest niezwykle skomplikowany i trudny. Podczas szacowania rezerw na odprawy emerytalne, rentowe, nagrody jubileuszowe itp. aktuariusz uwzględnia szereg założeń demograficznych i finansowych, m.in. stopę dyskontową, stopę wzrostu wynagrodzeń oraz rotację pracowników w spółce. Do prawidłowego ustalenia założeń konieczna jest fachowa wiedza i doświadczenie. Nieodpowiednie założenia mogą skutkować błędnym wyznaczeniem rezerw pracowniczych.

4. Wyceny rezerw na zobowiązania pracownicze dokonuje się uwzględniając wewnętrzne uregulowania w spółce, które dotyczą wypłaty świadczeń pracowniczych i zawarte są w regulaminie wynagradzania lub zakładowym układzie zbiorowym pracy. Doświadczony aktuariusz odpowiednio zinterpretuje wymienione uregulowania oraz sprawdzi spójność danych koniecznych do przeprowadzenie wyceny, tak, aby nie wystąpiła sytuacja, w której rezerwy pracownicze będą niedoszacowane lub przeszacowane. Aktuariusz udzieli również pomocy niezbędnej do przygotowania danych do wyceny zobowiązań pracowniczych.

5. Raport z wyceny rezerw pracowniczych powinien być opatrzony podpisem licencjonowanego aktuariusza wraz z numerem wpisu do rejestru aktuariuszy. Jeżeli dokument z wyceny nie spełnia tego warunku, nie powinien być wykorzystany w celach księgowych, sprawozdawczych czy zarządczych.

Rola aktuariusza podczas wyznaczania rezerw na odprawy emerytalne, rentowe, nagrody jubileuszowe itp. jest zatem znacząca. Jeżeli wycena rezerw przygotowana jest przez osobę niebędącą licencjonowanym aktuariuszem, może zostać podważona przez biegłego podczas badania sprawozdania finansowego, co będzie wiązało się z ponownym jej wyliczeniem, dodatkowym kosztem oraz zmianami w wynikach spółki.

Zobacz również:

Wycena rezerw na świadczenia pracownicze – rezerwy na odprawy pośmiertne
Wycena rezerw na świadczenia pracownicze – nagrody jubileuszowe
Wycena rezerw pracowniczych – założenia aktuarialne
Cele i zakres stosowania KSA nr 1