Limit 30-krotności na składki emerytalne i rentowe nadal obowiązuje

14 listopada br. Trybunał Konstytucyjny zdecydował, że ustawa dotycząca zniesienia górnego limitu składek emerytalnych i rentowych do ZUS jest niekonstytucyjna. Wniosek w sprawie zbadania ustawy pod kątem jej zgodności z Konstytucją złożył Prezydent Andrzej Duda. Było to wynikiem dużego sprzeciwu wobec ustawy największych polskich pracodawców. Ustawa nie wejdzie zatem w życie 1 stycznia 2019 r. i nie zmieni systemu świadczeń emerytalnych w Polsce.

Prezydent skierował ustawę do sprawdzenia przez Trybunał Konstytucyjny pod kątem procesu legislacyjnego, dokładnie w sprawie nieprawidłowości w toku powstawania ustawy, m.in. nieprawidłowego trybu opiniowania projektu ustawy. O uchyleniu ustawy nie zadecydowały zatem błędy merytoryczne, a uchybienia w procesie jej uchwalenia, z których sprawę zdawała sobie wcześniej strona rządząca. Sprawa do Trybunału Konstytucyjnego trafiła niemal rok temu. Prace nad ustawą były odwlekane, początkowo decyzja miała zapaść w październiku 2018 r., ostatecznie – po kilku ponownych przesunięciach terminu – została podjęta 14 listopada.

Trybunał stwierdził niezgodność ustawy z art. 7 Konstytucji, który stanowi, że organy państwa działają na podstawie i w granicach prawa. Nie stwierdził natomiast jej niezgodności z art. 2 Konstytucji, który mówi, że Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej.

Omawiana ustawa w głównej mierze dotyczyła zniesienia limitu rocznej podstawy wymiaru składek na ZUS, który wynosił 30-krotność prognozowanego średniego wynagrodzenia krajowego. Zakładała ona, że składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe – podobnie jak w przypadku ubezpieczenia wypadkowego i chorobowego – będą odprowadzane od całego dochodu. Rządzący oszacowali, że ta zmiana przyniosłaby budżetowi Państwa ponad 5 mld zł. Zmiana dotyczyłaby ok. 2 proc. osób podlegających ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu (ok. 350 tys. osób) - tych, którzy zarabiają ponad 11 100 zł.

Przeciwne wprowadzeniu ustawy były największe organizacje pracodawców w Polsce. Konfederacja Lewiatan zawiązała nawet koalicję pracodawców przeciwko wprowadzeniu ustawy o zmianie podstawy składek emerytalnych i rentowych. Apel w tej sprawie podpisało niemal 60 organizacji, m.in. Rada Dialogu Społecznego. Postulowały one o utrzymanie obowiązujących zasad co najmniej do 2020 roku oraz ponowne podjęcie konsultacji z partnerami społecznymi. Porozumienia nie udało się także osiągnąć ze stroną rządową w Radzie Dialogu Społecznego.

Główny zarzut dotyczący uchwalenia ustawy dotyczył braku dialogu społecznego w tej sprawie oraz naruszenia zasad stanowienia prawa. Zdaniem organizacji pracodawców, wprowadzenie ustawy spowodowałoby komplikacje w działaniu firm oraz w negatywny sposób wpłynęłoby na rynek pracy i ubezpieczeń społecznych.
Nowe regulacje miałyby wpływ przede wszystkim na wzrost kosztu pracy wykwalifikowanych specjalistów oraz zmniejszenie atrakcyjności tworzenia w Polsce takich miejsc pracy. Skłoniłyby również inwestorów do zrewidowania swojej dotychczasowej polityki zatrudnienia. Dotyczyłoby to głównie sektora nowych technologii oraz zaawansowanych procesów biznesowych, gdzie przede wszystkim zatrudniani są specjaliści.

Powyższa ustawa może także wpłynąć pośrednio na wysokość składek odprowadzanych przez pracownika i pracodawcę do wprowadzonych od 01.07.2019 roku obowiązkowych programów emerytalnych. Ustawa o Pracowniczych Planach Kapitałowych (PPK) w artykule 26 i 27 mówi:

Art. 26
1. Wpłata podstawowa finansowana przez podmiot zatrudniający wynosi 1,5% wynagrodzenia. (…)

Art. 27
1. Wpłata podstawowa finansowana przez uczestnika PPK wynosi 2,00% wynagrodzenia (…)

a „wynagrodzenie” zostało zdefiniowane w artykule 2 jako:

Art. 2
40) wynagrodzenie – podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe uczestnika PPK, o której mowa w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, z wyłączeniem podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób przebywających na urlopie wychowawczym oraz pobierających zasiłek macierzyński lub zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego;