Test na utratę wartości firmy – podstawy wyceny

Wraz z końcem roku obrotowego wiele jednostek staje przed koniecznością sporządzania rocznych sprawozdań i przygotowania się do audytu biegłego rewidenta, który bada sprawozdania finansowe. Niejednokrotnie wynikiem tego audytu jest stwierdzenie, że wartość księgowa aktywów spółki jest wyższa od wartości odzyskiwalnej. Aby ograniczyć możliwość wystąpienia tej sytuacji, konieczne jest systematyczne analizowanie kondycji spółki oraz wycena jej poszczególnych aktywów, przede wszystkim w formie przeprowadzania testów na utratę wartości spółki.

Podstawę prawną pytań dotyczących wartości godziwej poszczególnych aktywów firmy stanowią przede wszystkim:
1. Międzynarodowy Standard Rachunkowości 36 Utrata wartości aktywów (MSR 36).
2. Krajowy Standard Rachunkowości 4 Utrata wartości aktywów (KSR 4).

MSR 36 stanowi, że obowiązkowemu przeprowadzeniu testu na utratę wartości aktywów przynajmniej raz w roku należy poddać przede wszystkim:
1. wartość firmy pochodzącą z konsolidacji
2. wartości niematerialne i prawne
3. rzeczowe aktywa trwałe
4. udziały / akcje w innych podmiotach wyceniane w cenie nabycia.

Zapisy KSR 4 „Utrata wartości aktywów” mówią, że jednostka nie rzadziej niż na każdy dzień bilansowy ustala, czy konieczne jest przeprowadzenie procedury ustalania odpisu aktualizującego wycenę aktywów, które utraciły wartość. Dotyczy to aktywów wykorzystywanych do działalności operacyjnej oraz inwestycji, bez względu na to, czy są one gotowe do użytkowania. Niezbędne do tego jest badanie okoliczności ustalanych na podstawie zewnętrznych i wewnętrznych źródeł informacji. Jeżeli wystąpią przesłanki mogące świadczyć o utracie wartości firmy, wówczas zasadne jest przeprowadzenie testu na utratę wartości aktywów, aby oszacować ich wartość odzyskiwalną.

KSR 4 stanowi, że w ramach testu na utratę wartości aktywów wycenia się wartość odzyskiwalną aktywa i określa się ją jako wyższą od wartości:
handlowej - pomniejszonej o koszty sprzedaży,
użytkowej – która stanowi wartość zdyskontowanych przyszłych korzyści ekonomicznych netto, ustalonej przy założeniu jego dalszego utrzymywania.

Zgodnie z zapisami KSR 4, ustalenie wartości odzyskiwalnej danego aktywa wymaga określenia zarówno jego wartości handlowej, jak i użytkowej. Nie jest konieczne ustalenie obu wartości tylko w przypadku, kiedy na dzień przeprowadzania oceny co najmniej jedna z tych wartości jest wyższa od wynikającej z ksiąg rachunkowych wartości rozpatrywanego obiektu. W takiej sytuacji wystarczy jedynie ustalenie wartości, co do której oczekuje się, że będzie wyższa od wartości wynikającej z ksiąg rachunkowych.

Aby ustalić, czy nastąpiła utrata wartości konkretnych aktywów firmy, ich wartość odzyskiwalną porównuje się z wartością wynikającą z ksiąg rachunkowych na dzień bilansowy. Utrata wartości aktywów zachodzi wówczas, kiedy wartość odzyskiwalna danego obiektu jest niższa od jego wartości w księgach rachunkowych. Potrzeba zaktualizowania wartości obiektu nie zachodzi, jeśli na dzień bilansowy jest ona niższa niż wartość odzyskiwalna.
Różnica pomiędzy wartością obiektu oceny utraty wartości, która wynika z ksiąg rachunkowych, a niższą jego wartością odzyskiwalną określa wysokość odpisu aktualizującego wycenę aktywów tego obiektu dokonywanego na dzień bilansowy. Wysokość odpisu doprowadza nową wartość bilansową tego obiektu do jego wartości odzyskiwalnej.

Zobacz również:

Indywidualne Konto Emerytalne (IKE) – ile w 2019 r. wyniesie limit składek?
Odpis na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych – ile wyniesie w 2019 r.?
Limit 30-krotności na składki emerytalne i rentowe nadal obowiązuje
Rezerwy na świadczenia pracownicze: 5 powodów, dla których wyceny powinien dokonać aktuariusz
Samozatrudnienie a świadczenie emerytalne